Park Rzeźby na Bródnie

Park Rzeźby na Bródnie

Park Rzeźby na Bródnie powstał w 2009 roku, jako wspólna inicjatywa artysty Pawła Althamera, Urzędu Dzielnicy Targówek i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Prace artystów rozsiane są w Parku Bródnowskim, zaprojektowanym na terenie dawnych upraw rolnych i ogrodniczych przez inżynier Stefanię Traczyńską w latach 1976-1978. Projekt Parku Rzeźby czerpie z różnych tradycji sztuki publicznej: zarówno tej wywodzącej się ze sztuki abstrakcyjnej i minimalizmu, jak i mającej społeczny, partycypacyjny charakter. Projekt ten został podzielony na „rozdziały” - raz do roku w parku pojawia się nowa rzeźba. Nie wszystkie realizacje artystów mają charakter stały czy materialny; „rzeźba” definiowana jest tutaj raczej jako rodzaj dynamicznej artystycznej wypowiedzi na temat konkretnego miejsca, czasu, relacji przestrzennych i ludzi.

Park Rzeźby pełni funkcję ewoluującej wystawy sztuki współczesnej, prezentowanej pod gołym niebem i dostępnej dla widzów przez 24 godziny na dobę. Znajdujące się w parku dzieła stanowią część stale rosnącej kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
 

Raj

Paweł Althamer

Raj to rzeźba-ogród, która powstała w oparciu o współpracę z mieszkańcami Bródna, m. in. z dziećmi ze Szkoły Podstawowej nr 285. Rajski zakątek w Parku Bródnowskim stworzony został z różnych gatunków drzew i krzewów, najczęściej wybieranych na podstawie „cech szczególnych” konkretnych roślin. Każdego roku roślin przybywa, a zielony zakątek zmienia swój kształt. W Raju wykonano również zdjęcie z udziałem okolicznych mieszkańców, które podarowane zostało w 2010 roku pobliskiej parafii Chrystusa Króla jako „święty obraz”, celebrujący rajski pierwiastek życia na betonowym osiedlu.

Sylwia

Paweł Althamer i Grupa Nowolipie

Rzeźba Sylwia jest efektem współpracy Pawła Althamera z Grupą Nowolipie. Od ponad piętnastu lat artysta prowadzi warsztaty ceramiczne z grupą osób chorych na stwardnienie rozsiane, dla których sztuka jest formą terapii i rehabilitacji. Wspólnie z Althamerem wykonali oni fontannę parkową w postaci Sylwii - wężowłosej kobiety leżącej na wodzie. Każdą część chimery zaprojektował inny członek grupy. Rzeźba, o wadze czterech ton, została wykonana z brązu i zainstalowana w zbiorniku wodnym przy Raju.
 

Toguna

Youssouf Dara i Paweł Althamer

Rzeźbiarze wspólnie odtworzyli na Bródnie istotne miejsce spotkań dla ludu Dogonów. Toguna to drewniana wiata o grubym dachu, oparta na rzeźbionych kolumnach. Stanowi istotny element kultury ludów dogońskich, będąc miejscem spotkań i narad mieszkańców wioski. Konstrukcja, która powstaje przy Parku Bródnowskim, jest nie tylko potencjalnym miejscem społecznej integracji, ale pełnić też ma prozaiczną funkcję przystanku autobusowego.

Negative Glacier Kaleidoscope

Olafur Eliasson

Rzeźba Olafura Eliassona to kalejdoskop o wadze ponad 300 kilogramów, w formie szczeliny w ziemi, w którą wpadła spadająca z nieba gwiazdka. Delikatne podświetlenie wnętrza kalejdoskopu sprawia, że najpiękniej wygląda on po zmroku i w pochmurne dni. Wszelkie zjawiska atmosferyczne – deszcz, śnieg czy grad - również zmieniają percepcję pracy Eliassona. Odwrócony kalejdoskop lodowy jest jednym z charakterystycznych dzieł islandzkiego artysty, nawiązujących zarówno do naturalnych zjawisk i fenomenów przyrodniczych, jak i do problemu percepcji oraz technologicznych wynalazków.

Bródno

Jens Haaning

Sztuka Jensa Haaniga ma charakter efemeryczny i interwencyjny, tym razem artysta stworzył jednak masywną instalację rzeźbiarską z cegieł i cementu: napis BRÓDNO wznoszący się na parkowym pagórku. Jest ona komentarzem na temat pracy, wysiłku fizycznego, związków pomiędzy myślą, językiem i materiałem. Oprócz rzeźby artysta stworzył również nowe logo osiedla, które może być bezpłatnie używane przez mieszkańców osiedla. Piksele w logotypie przypominają krawędzie cegieł napisu, jaki znajduje się w Parku Bródnowskim. Projekty Haaninga tworzone są zazwyczaj w kontekście danego miejsca, stanowią wynik badań nad specyfiką danego miasta czy dzielnicy.

Nie jesteś sam (Czy Ziemia istniałaby bez Słońca?)

Susan Philipsz

Instalacja dźwiękowa Nie jesteś sam (Czy Ziemia istniałaby bez Słońca?) jest pierwszą „niewidzialną” rzeźbą w Parku Bródnowskim. Artystka zaprojektowała zegar dźwiękowy który bije, podobnie jak zegar wahadłowy, co kwadrans. Philipsz przyporządkowała poszczególnym godzinom sygnały polskich rozgłośni radiowych. Wszystkie sygnały zostały zagrane przez artystkę na wibrafonie. Zegar Philipsz jest rodzajem delikatnej „ścieżki dźwiękowej” dla parku, odnosi się również do polskiej tradycji opozycyjnej, w której radio było niezbędnym i najłatwiej dostępnym narzędziem politycznego oporu.

Bez tytułu (Interwencje)

Katarzyna Przezwańska

Latem 2010 roku Katarzyna Przezwańska wykonała kilkanaście interwencji malarskich w Parku Bródnowskim, korzystając z „naturalnych” fenomenów tego miejsca, zwracając uwagę na zużycie budowlanych materiałów, jak i wykorzystując znalezione obiekty o właściwościach rzeźbiarskich. Abstrakcyjne malarstwo Przezwańskiej pojawia się w relacji do pęknięć w chodnikach, ścieżek z betonowych płyt, ubytków w asfalcie oraz zastanej infrastruktury parkowej: donic, zbiorników wodnych, ławek. Powstające pod gołym niebem obrazy podkreślają egzotykę parku w centrum blokowiska. Kolory użyte przez artystkę zapożyczone są najczęściej z fasad okolicznych bloków mieszkalnych, pojawiają się też „obce” jaskrawe róże czy błękity.

 
Krata 

Monika Sosnowska

Rzeźba Krata powstała w odniesieniu do lokalnej, polskiej tradycji rzeźby w przestrzeni publicznej, co jest konsekwencją zainteresowań artystki modernistycznym dziedzictwem, ale także budowlanymi pomyłkami i amatorskim, oddolnym kształtowaniem przestrzeni wspólnej i prywatnej przez mieszkańców osiedli z wielkiej płyty. Rzeźba Sosnowskiej to zainstalowana bezpośrednio na ziemi kula „ulepiona” z ornamentalnie ukształtowanych prętów zbrojeniowych. Powstała jako rezultat obserwacji kształtów i wzorów krat montowanych przez mieszkańców Bródna, które zabezpieczają mieszkania na parterze, kioski i sklepy przed włamaniem.
 

Anioł Stróż

Roman Stańczak

Anioł Stróż stoi na straży Raju – ogrodu zasadzonego przez Althamera z pomocą przyjaciół w 2009 roku, o którym artysta opowiadał: „Jeżeli jakikolwiek raj istnieje, tutaj między blokami, to znajduje się on we mnie, tutaj. Mój stan przebudzenia i raj, który manifestuje się w postaci tych drzew, ale i wszystkich niedoskonałości. Mało że zerwano w tym raju jabłka, ale i wyrwano ławki oraz potłuczono latarnie! Pomyślałem więc że jak najszybciej należy o tym odkryciu powiadomić resztę.”

Anioł Stróż pełni funkcję posłańca i bożego pośrednika. Roman Stańczak ostrzega jednak, że to, czego pożądamy, może być przyczyną naszej zguby. Rozpacz człowieka może być powodem do chwały anioła prowadzącego śmiertelnika ciernistą drogą ku niebiosom.

bez tytułu (przewrócony domek herbaciany z ekspresem do kawy)

Rirkrit Tiravanija

Rzeźba Rirkrit Tiravanija to pawilonik dla jednej lub dwóch osób, którego można używać jako miejsca do picia herbaty czy kawy, ale i jako schronienia przed deszczem. Jest to skonstruowany z tanich materiałów sześcian o stalowej powierzchni, w której odbija się trawnik i okoliczne drzewa. Obiekt ten jest zachętą do spotkania z sąsiadami, a także kreatywnego użycia dzieła sztuki. W 2010 roku oryginalny domek herbaciany wrócił do Niemiec, zastąpiła go kopia zaprojektowana przez Pawła Althamera, w której często gości improwizowana parkowa kawiarnia, prowadzona przez okolicznych mieszkańców.
 

Paweł Althamer

Urodzony w 1967 roku rzeźbiarz, performer, twórca instalacji i filmów wideo. Skończył warszawską ASP w słynnej pracowni Grzegorza Kowalskiego. Jest jednym z najbardziej znanych na świecie polskich artystów. Prace Althamera znajdują się m.in. w kolekcjach Tate Modern w Londynie i Centre Pompidou w Paryżu. Artysta używa różnych technik i sposobów działania, pracuje zarówno w polu rzeźby figuralnej, jak i akcji i interwencji społecznych, angażujących lokalną społeczność. Jego działalność przyczyniła się do przedefiniowania pojęcia „rzeźba społeczna”. Znany jest z bezkompromisowości i wierności swojemu artystycznemu powołaniu.

Youssouf Dara

Rzeźba Toguna jest efektem współpracy Pawła Althamera i zaproszonego przez niego do Polski malijskiego rzeźbiarza Youssoufa Dary. W plemieniu Dogonów, z którego pochodzi Dara, sztuka pełni bardzo istotną rolę: wierzy się, że to za sprawą magicznych umiejętności artystów Wszechświat utrzymywany jest przy życiu. Raz na 60 lat w dogońskich wioskach odbywa się Sigui, ośmioletni obrządek „odnowy Kosmosu”. Centralną rolę podczas obrzędu pełni Matka Masek – kilkumetrowa drewniana struktura wykonywana, za każdym razem na nowo, przez plemiennego rzeźbiarza. Dara w twórczości rzeźbiarskiej nawiązuje do symboliki wierzeń swojego plemienia, jak również wykorzystuje naturalne kształty drzew i innych elementów natury.

Olafur Eliasson

Urodzony w 1967 roku w Kopenhadze, z pochodzenia Islandczyk, jest jednym z najbardziej znanych na świecie żyjących artystów. Zasłynął wielką instalacją The Weather Project wykonaną w londyńskiej galerii Tate Modern w 2003 roku: artysta stworzył gigantyczne żółte słońce z systemu lamp i luster. W 2010 Eliasson wygrał konkurs na projekt pawilonu artystycznego z okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. U zbiegu ulicy Karowej i Krakowskiego Przedmieścia stanęła biało-czerwona konstrukcja o nazwie Your Reality Machine - Maszyna Twojej Rzeczywistości, pod której dachem miały miejsce liczne wydarzenia kulturalne i polityczne.

Jens Haaning

Urodził się w 1965 roku, mieszka i pracuje w Kopenhadze. W swojej twórczości zajmuje się tematyką tożsamości narodowej, imigracji i rasizmu oraz związków między językiem a polityką. Do jego najbardziej znanych realizacji należą „Turkish jokes” i „Arabic jokes”: artysta namalował na billboardach w centrach miast żarty zapisane w językach tureckim i arabskim, integrując poprzez śmiech społeczność imigrantów przy jednoczesnym symbolicznym wykluczeniu językowej większości. Artysta postrzega rolę sztuki jako medium pomagającego w nawiązaniu relacji wewnątrz lokalnych społeczności.

Susan Philipsz

Urodzona w 1965 w Szkocji, obecnie mieszka i pracuje w Berlinie. Zajmuje się przede wszystkim dźwiękiem, emisją głosu ludzkiego i jego relacjami z przestrzenią architektoniczną. Instalacje dźwiękowe Philipsz realizowane są często poza galeriami i muzeami, w odniesieniu do różnych elementów architektury: mostów, ruin, przejść podziemnych, parków miejskich i cmentarzy. W 2010 roku otrzymała Nagrodę Turnera, jedną z najważniejszych nagród artystycznych na świecie, za instalację Lowlands: artystka pod trzema mostami w Glasgow umieściła głośniki, z których płynęło nagranie tej samej szkockiej pieśni.

Katarzyna Przezwańska

Urodzona w 1984 roku, ukończyła studia na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP. Przezwańska zainteresowana jest modernizmem i odwołuje się do modernistycznych utopii i awangardowych ruchów początku XX wieku. Istotną kwestią w jej twórczości jest kolor i jego percepcja w odniesieniu do właściwości przestrzennych architektury. Projekty Przezwańskiej przybierają formę abstrakcyjnych trójwymiarowych obrazów, w których posługuje się cytatami kolorystycznymi czerpanymi z najbliższego miejskiego otoczenia.

Monika Sosnowska

Urodzona w 1972 roku, jest jedną z najbardziej uznanych artystek młodego pokolenia. W 2003 roku została uhonorowana w Bazylei (Szwajcaria) prestiżową nagrodą Baloise Art Prize, w tym samym roku otrzymała Paszport Polityki w dziedzinie plastyki. Jako pierwsza polska artystka sztuk plastycznych miała wystawę w nowojorskim Museum of Modern Art. W 2007 reprezentowała Polskę na Biennale Sztuki w Wenecji. Prace Sosnowskiej, funkcjonujące na styku rzeźby i architektonicznego kształtowania przestrzeni, powstają zawsze do konkretnych miejsc i okoliczności.

Roman Stańczak

Urodził się w 1969 r. w Szczecinie. Jest rzeźbiarzem, mieszka i tworzy w Wesołej pod Warszawą. Na początku lat 90. łączył sztukę krytyczną (utożsamianą z pracownią prof. Grzegorza Kowalskiego na Wydziale Rzeźby warszawskiej ASP, gdzie studiował) z poszukiwaniami duchowymi. Po 1996 roku zajmował się życiem.
 

 Rirkrit Tiravanija 

Działania tajskiego artysty (ur. 1961) skupiają się na kreowaniu sytuacji, współdziałaniu z grupą, tworzeniu okazji do przełamywania barier społecznych, nawiązywania kontaktów. Czasami Tiravanija ogranicza się do zorganizowania wspólnego gotowania z sąsiadami galerii, gdzie ma wystawę. Projekty artysty realizowane były w najbardziej prestiżowych instytucjach i na najbardziej prestiżowych wystawach – Biennale Sztuki w Wenecji, Biennale Sztuki w Sao Paulo, itp. W 2004 otrzymał nagrodę Hugo Bossa przyznawaną przez Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku.

Zobacz także:

Wydarzenia towarzyszące wystawie: