Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie jest państwową instytucją kultury utworzoną przez Ministra Kultury zarządzeniem nr 6 z dnia 29 kwietnia 2005 r.
Na mocy umowy zawartej w 2006 roku pomiędzy Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego a Urzędem m.st. Warszawy, Muzeum jest instytucją współprowadzoną (umowa była aktualizowana w 2012 roku, obecnie trwają prace nad jej kolejną aktualizacją). Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego finansuje i nadzoruje bieżącą działalność Muzeum, zaś władze stolicy zapewniają Muzeum tymczasową siedzibę oraz odpowiadają za wybudowanie przyszłego gmachu Muzeum, który ma powstać po północnej stronie placu Defilad, przed Pałacem Kultury i Nauki.
Działalność Muzeum
Od stycznia 2008 roku Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie prowadzi działalność w siedzibie tymczasowej w lokalu przy ulicy Pańskiej 3, w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Kultury i Nauki. Organizowane przez Muzeum wystawy, wydarzenia kulturalne i edukacyjne oraz wydawane publikacje służą wypracowaniu kompleksowego programu działalności w przyszłej siedzibie na placu Defilad. Muzeum realizuje programy badawcze w zakresie historii sztuki najnowszej, sukcesywnie rozbudowuje swoją ofertę dla publiczności, skoncentrowaną na sztukach wizualnych, projektowaniu graficznym, wzornictwie i architekturze. Do kluczowych zadań Muzeum należy gromadzenie kolekcji dzieł sztuki, która prezentowana będzie w nowym gmachu.
W ciągu pierwszych pięciu lat działalności programowej Muzeum zaprezentowało w swojej siedzibie oraz w innych lokalizacjach na terenie Warszawy i Polski, a także poza Polską ponad 30 wystaw. Muzeum jest współorganizatorem m.in. pierwszej monograficznej wystawy polskiego artysty w najważniejszym muzeum sztuki nowoczesnej na świecie, nowojorskiej MoMA – „Alina Szapocznikow. Sculpture Undone. 1955-1972”, która prezentowana była na przełomie 2012 i 2013 roku.
Kluczowe znaczenie dla powstającego Muzeum ma wystawa tworzonej kolekcji - „W sercu kraju” (14 maja 2013 – 6 stycznia 2014) - pokazywana w tymczasowo wynajmowanym na potrzeby Muzeum dawnym pawilonie meblowym Emilia przy ulicy Emilii Plater 51 w Warszawie.
Historia Muzeum
Muzeum powołane zostało do życia na mocy porozumienia ówczesnego Ministra Kultury Waldemara Dąbrowskiego i ówczesnego Prezydenta m.st. Warszawy Lecha Kaczyńskiego, intencją założycieli było szybkie wybudowanie gmachu Muzeum, jako symbolu aspiracji modernizacyjnych Polski, nowego członka Unii Europejskiej. Pierwszy międzynarodowy konkurs architektoniczny, ogłoszony został 15 grudnia 2005 roku, jednak ze względu na nadmiar wymogów formalnych wobec uczestników, jego regulamin został oprotestowany przez międzynarodowe jury i został on odwołany.
Po uproszczeniu procedur, konkurs został ogłoszony ponownie 27 lipca 2006 roku przez pełniącego obowiązki Prezydenta m.st. Warszawy Kazimierza Marcinkiewicza. Na nowy konkurs wpłynęło 109 projektów. Zwyciężyła koncepcja szwajcarskiego architekta Christiana Kereza – ceremonia ogłoszenia wyników odbyła się 18 lutego 2007 roku. Minimalistyczna, monumentalna koncepcja architekta z Zurychu stała się przedmiotem krytyki ówczesnego dyrektora projektu Muzeum, Tadeusza Zielniewicza, który wraz z działającą przy nim Radą Programową podał się do dymisji.
Na nowego dyrektora w dniu 6 czerwca 2007 roku powołana została historyczka sztuki Joanna Mytkowska, wówczas zatrudniona w charakterze kuratora w Narodowym Muzeum Sztuki Nowoczesnej Centre Pompidou w Paryżu.
12 kwietnia 2008 roku Prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz zawarła z Christianem Kerezem umowę na projekt gmachu Muzeum. Gmach miał zostać ukończony do 2012 roku. W toku prac projektowych władze Warszawy wprowadziły zmianę do koncepcji budynku, uzupełniając go o pomieszczenia dla teatru TR Warszawa (dawniej Teatr Rozmaitości), prowadzonego przez Grzegorza Jarzynę. W atmosferze wzajemnych oskarżeń pomiędzy odpowiedzialnymi za przygotowanie inwestycji przedstawicielami stołecznego Ratusza a architektem, w maju 2012 roku władze Warszawy wypowiedziały umowę na projekt, tym samym rezygnując z koncepcji Christiana Kereza.
Jednak, zgodnie z deklaracją Prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz i Ministra Kultury Bogdana Zdrojewskiego, plan budowy Muzeum (wraz z teatrem) na placu Defilad został podtrzymany. Od jesieni 2012 roku toczą się prace nad przygotowaniem tej inwestycji na nowych zasadach.
W związku z opóźnieniem budowy Muzeum, w maju 2012 roku, na okres czterech lat, na działalność tymczasową instytucji wynajęty został przez władze Warszawy dawny pawilon meblowy Emilia, przylegający do dotychczasowej siedziby Muzeum.
W dniu 12 października 2012 Muzeum zainaugurowało swą działalność w liczącym 4.300 m.kw. budynku wystawą „Miasto na sprzedaż. Historia, teraźniejszość i przyszłość reklamy na ulicach Warszawy”. W ciągu niecałych dwóch miesięcy trwania wystawy obejrzało ją 28 231 widzów.
