Co to znaczy przyjazna przestrzeń?
Ankieta

Jakie cechy powinna mieć przyjazna przestrzeń publiczna?

1. Dobrze skomunikowana z resztą przestrzeni miejskiej - łatwo do niej dotrzeć z różnych kierunków i miejsc. 
2. Dostępna dla wielu grup społecznych, gwarantująca bezpieczeństwo dzieciom, kobietom i osobom starszym.
3. Zapewniająca zróżnicowane formy aktywności (miejsca spotkań, zbiorowych aktywności, występów artystycznych, kiermaszy - co się komu zamarzy), ale też miejsca, gdzie można po prostu poczekać, usiąść, odpocząć.
4. W miarę możliwości elastyczna i kontrolowalna przez uczestników. 
5. Jeżeli to możliwe - odnosząca się do historii.
6. Brak dróg przelotowych. 
7. Ludzka skala otaczającej zabudowy. 

(Maria Lewicka psycholog środowiskowa, Uniwersytet Warszawski)

Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na tak zadane pytanie, gdyż każde miejsce charakteryzuje się innymi warunkami. Projektowanie przestrzeni przyjaznej dla mieszkańców musi rozpocząć się od diagnozy tego, o kim w ogóle mówimy (czyli kim są obecni i potencjalni „użytkownicy”). Dopiero potem można zacząć próbę przetłumaczenia pomysłów zmiany funkcji czy charakteru miejsca na język konkretnych rozwiązań. Nie ma czegoś takiego jak uniwersalne „dobre praktyki” - czasy urbanistyki w stylu kopiuj-wklej skończyły się definitywnie wraz ze śmiercią modernizmu. W przypadku warszawskiego Placu Defilad jest to o tyle ważne, że przestrzeń ta, ze względu na swe centralne położenie i stołeczne funkcje Warszawy, nie „należy” wyłącznie do warszawiaków, a zatem wachlarz tzw. stakeholders jest tutaj zdecydowanie szerszy niż zwykle, a wyzwanie jakim jest „przyjazne” zagospodarowanie tego miejsca - zdecydowanie większe. 

(Kacper Pobłocki, antropolog, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)



Przestrzeń publiczna kształtowana narzędziami architektonicznymi, urbanistycznymi i planistycznymi powinna być bezpieczna, ogólnodostępna, atrakcyjna estetycznie i funkcjonalnie, wyrazista i „zapamiętywalna”. Powinna być istotnym, wysokiej jakości elementem struktury funkcjonalno–przestrzennej jednostki osadniczej, zwłaszcza miasta – „elementem krystalizującym” jego plan. Rozumiana w kategoriach społeczno–ekonomicznych, to „dobro wspólnie użytkowane, celowo kształtowane przez człowieka, zgodnie ze społecznymi zasadami i wartościami – służące zaspokojeniu potrzeb społeczności lokalnych i ponadlokalnych. O publicznym charakterze przestrzeni decyduje zbiorowy sposób jej użytkowania. (…) jest dobrem posiadającym nie tylko specyficzne cechy użytkowe, ale jest miejscem transmisji różnych produktów materialnych i niematerialnych zaspokajających różnorodne potrzeby. Z tego względu jest dobrem i zasobem o strategicznym znaczeniu dla społeczności lokalnych.”* Aby była powszechnie akceptowalna i użytkowana, jej planowanie i projektowanie powinno odznaczać się wysokim poziomem partycypacji społecznej.

* fragmenty „Karty Przestrzeni Publicznej”, dostępnej pod adresem: www.tup.org.pl, której jestem współautorem.

(Grzegorz Buczek
architekt i urbanista, wiceprezes Towarzystwa Urbanistów Polskich)



Dobrej jakości przestrzeń publiczna stwarza warunki do kontaktów między ludźmi, jest naturalną przestrzenią spotkań. Jest to przestrzeń “dospołeczniona”.

(Marta Trakul – Masłowska Prezeska i założycielka Fundacji „Na Miejscu”)